Czynnik przyczynowy

Wrotami wtargnięcia bakterii w ogromnej większości przypadków są migdałki podniebienne, rzadziej miazga spróchniałych zębów. Czynnikiem przyczynowym może być nie tylko ostre zapalenie migdałków, ale i ich zapalenie przewlekłe nawracające, nawet przebiegające bez żadnych dolegliwości, tak iż może być wykryte jedynie bardzo dokładnym badaniem. Ogniska ropne, wywołujące ostre zapalenie kłębków, mogą gnieździć się nawet w resztkach migdałków po ich wycięciu. Związek ostrego i pod- ostrego zapalenia kłębków nerkowych z zapaleniem migdałków (glomerulonephritis tonsillogenes) nie zawsze da się wykryć między innymi także dlatego, że lekkie zapalenie migdałków, zwłaszcza przebiegające skrycie, może nie zwrócić na siebie zupełnie uwagi, a pomimo to wywołać nawet ciężkie zapalenie kłębków. Z drugiej strony zapalenie kłębków powstaje dopiero w pewien czas po zapaleniu migdałków, gdy o chorobie migdałków chory nieraz już zapomni. Nawet ciężkie zapalenie migdałków nie zawsze jednak pociąga za sobą zapalenie kłębków nerkowych. Rzadziej siedliskiem zakażenia wiodącego do zapalenia kłębków są dodatkowe zatoki nosa, zatoka czołowa, ucho środkowe, pęcherzyk żółciowy, gruczoł krokowy, przymacicze, skóra w przypadkach czyraczności itp. Zapalenie kłębków rozlane powstaje najczęściej w drugim lub trzecim tygodniu ostrej choroby zakaźnej w okresie wytwarzania swoistych niweczników, gdy krążące w krwi jady, stykając się przede wszystkim z naczyniami krwionośnymi, zwłaszcza włoskowatymi, łatwo je uszkadzają. I tak np. w związku z ostrym zapaleniem migdałków podniebiennych zapalenie kłębków nerkowych pojawia się zwykle w 8-10 dni po przebytej chorobie, w płonicy najczęściej na początku trzeciego tygodnia choroby, zatem w okresie zdrowienia. Prócz zakażeń ostre rozlane zapalenie kłębków nerkowych mogą wywoływać ostre zatrucia, np. arsenem i ciężkimi metalami, zwłaszcza bizmutem, a także drażniące związki chemiczne, np. przetwory dziegciowe i inne, stosowane zwłaszcza w dermatologii. Do ostrego rozlanego zapalenia kłębków nerkowych usposabia przeziębienie, zwłaszcza długo trwające oziębienie ustroju, skojarzone z działaniem wilgoci. Łącznie z przepracowaniem przyczyniało się ono prawdopodobnie do powstawania ostrego rozlanego zapalenia kłębków nerkowych, które panowało w armiach podczas Wielkiej wojny 1914–1918 r. [patrz też: kino sokolnia słupca, emg badanie na czym polega, rosaćwik ]